21:02 / 17.02.2021

Tegoroczne widowisko ŚCIĘCIE ŚMIERCI w Jedlińsku odbywało się zdalnie.


Inauguracja tegorocznych Kusaków w Jedlińsku odbyła się we wtorek, 16 lutego, o godzinie 13 aktem przekazania władzy przez obecnego wójta Jedlińska. Widowisko ścięcia śmierci rozpoczęło się o godzinie 15.30.

Ze względu na ograniczenia z powodowane koronawirusem, w tym roku "Kusaki" w Jedlińsku odbyły się w ograniczonej formie bez publiczności, zostały przeniesione do sieci.  Barwne widowisko, było transmitowane online na stronie: http://scieciesmierci.pl/.  

Organizator imprezyGminne Centrum Kultury i Kultury Fizycznej w Jedlińsku. 

W ubiegłych latach ostatnie trzy dni karnawału w Jedlińsku to tzw. kusaki: kusa niedziela, kusy poniedziałek i ku­sy wtorek. Kusaki to także przebierańcy, którzy przemierzają ulice Jedlińska w kusy wtorek. Ten dzień jest lokalnym świętem. W Jedlińsku można wówczas spotkać licznych przebierańców – parę młodą, cygankę, diabły z kołatkami, niedźwiedzia, raka. Wszystkie role (nawet damskie) pełnią mężczyźni. 

Ścięcie śmierci w Jedlińsku obchodzone jest w ostatni dzień karnawału. To jedyne takie widowisko w Polsce. Pierwsza wzmianka o obrzędzie pojawiła się 22 lutego 1860 r. w warszawskiej Gazecie Codziennej. Był to przedruk listu księdza Jana Kloczkowskiego, ówczesnego proboszcza parafii w Jedlińsku, który opisuje zapustne widowisko.

Inauguracja tegorocznych Kusaków odbyła się we wtorek, 16 lutego, o godzinie 13 aktem przekazania władzy przez obecnego wójta Jedlińska. Widowisko ścięcia śmierci rozpoczęło się o godzinie 15.30.


©GCKiKF w Jedlińsku         Ścięcie Śmierci - Przekazanie kluczy.

Akt przejęcia władzy,  a ich autorem jest Ksiądz Andrzej Wąsik, który pracował kiedyś w Parafii Jedlińsk jako Wikariusz. Teksty od 2005 roku  wygłaszane są przez prastarą miasta radę  podczas przejęcia władzy w trakcie trwania wydarzenia zapustowego. Od aktu przejęcia władzy rozpoczyna się świętowanie ostatniego dnia karnawału, którego punktem kulminacyjnym jest widowisko obrzędowe Ścięcie Śmierci.


©GCKiKF w Jedlińsku           Widowisko "Ścięcie Śmierci" Kusaki 2021.

Widowisko to głęboko zakorzenione w tradycji Jedlińska, jest jedynym tego rodzaju obrzędem ludowym w Polsce, odbywające się corocznie w ostatni wtorek karnawału tzw. „kusaki”. 

Corocznie rozpoczynało się ono barwnym korowodem maszerujących ulicami Jedlińska poprzebieranych mieszkańców. Na czele korowodu idzie Rak, którego Jedlińsk ma w herbie. Tuż za nim podążają Burmistrz, Wójt, Kat, a za nimi para młodych, mężczyźni przebrani za kobiety w ludowych strojach, niedźwiedź i diablęta z kołatkami. Idą do rynku, na którym odbywała się główna część widowiska "Ścięcie Śmierci". 
Wszystkie role, nawet kobiece, grają w nim mężczyźni. Niektórzy wcielają się w swoje postacie od lat, a czasami tradycja przechodzi z ojca na syna.
Następnie na rynku rozpoczęło się widowisko, ukazujące sąd nad Śmiercią i jej ścięcie. oparte na wierszowanym XIX-wiecznym opisie, którego autorem był b. proboszcz Jedlińska, ks. Jan Kloczkowski.  
Spektakl zaczyna się od pojmania Śmierci, która „upiła się w kusaki i kosę zgubiła”. Bezbronna i skrępowana sznurami kostucha staje przed sądem. „Oddamy cię pod miecz, pójdziesz ze świata precz” – recytują aktorzy. Kiedy pada wyrok, na scenę wkracza ubrany w czerwony strój kat, który wykonuje egzekucje i następuje wywiezienie Śmierci na miejscowy cmentarz.

Tradycja obrzędowa
Obrzęd ten. W XIX wieku, bardzo rozbudowany, miał nieco odmienny przebieg niż reaktywowany obecnie. Mianowicie w zapustny wtorek ludność Jedlińska poruszona wiadomością przyniesioną przez Kantego, odźwiernego w kościele, iż śmierć upiwszy się w kusaki zgubiła kosę w Tocznem (tj. na łąkach Jedlińska nad rzeką Tymianką) i śpi pod Spaloną Groblą, wyrusza prowadzona przez Kantego na podmiejskie łąki, gdzie mocno ją wiąże postronkami, a następnie w triumfalnym pochodzie prowadzi do osiedla.
Powiadomiony o złapaniu śmierci burmistrz wraz z ławnikami oczekiwał na rynku miejskim przybycie niezwykłego orszaku. Rozpoczyna się rozprawa sądowa. Gawiedź oskarża śmierć. Po wysłuchaniu oskarżeń sąd wydaje wyrok, wzywa kata. Kat zajmuje miejsce na placu, dobywa miecza i groźnie przemawia. Straszy karami tych, którzy postępować będą niezgodnie z prawem. Po skończonej mowie ścina śmierci głowę, z której sypie się popiół, a z fałdów śmiertelnej koszuli wyskakuje czarny kot – wyobrażenie duszy. Po ścięciu na szafocie pojawia się anioł ostrzegający wszystkich, iż śmierć nadal zbierać będzie swoje plony. Kat wkłada zwłoki śmierci na sanie, które ciągną dzieci i dorośli. Objechawszy osadę, dostarczają zwłoki burmistrzowi celem spisania aktu zgonu. Po spisaniu aktu sprawiają śmierci pogrzeb w karczmie – bawiąc się i tańcząc do północy. Obecnie widowisko odbywa się według wierszowanego XIX – wiecznego opisu autorstwa ks. Jana Kloczkowskiego, ale w swej obecnej formie odbiega od dawnego zwyczaju.
źródło:  http:/scieciesmierci.pl