12:02 / 23.02.2021

Wernisaż wystawy ikon księdza Stanisława Drąga OBLICZE BOGA w Muzeum Regionalnym w Zwoleniu.

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV

W dniu 19 lutego 2021 roku w Muzeum Regionalnym w Zwoleniu z okazji 596. rocznicy nadania prawa miejskiego Zwoleniowi nastąpiła uroczystość wręczenia nagród w konkursie "Historia w mojej rodzinie: BOHATER" oraz otwarto wystawę "Oblicze Boga. Ikony ks. Stanisława Drąga". Pandemia koronawirusa spowodowała, że tegoroczne obchody jubileuszowe odbywały się w nielicznym gronie.

Inspirowana sztuką i tradycją prawosławia twórczość księdza przenosi widza w klimat cerkwi, której półmrok rozświetlają jedynie wotywne świece… Warto znaleźć chwilę, by pozwolić sobie na ciszę i refleksję w tak niezwykłej scenerii.

Przybyłych gości powitała dr Katarzyna Madejska, dyrektor Muzeum Regionalnego w Zwoleniu.

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV Powitanie gości przez Panią dr Katarzynę Madejską, dyrektor Muzeum Regionalnego w Zwoleniu.

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV O lewej: wicestarosta Waldemar Urbański, starosta Stefan Bernaciak, dyr. Elżbieta Wargacka

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV Od lewej: Ewelina Pawelec, ks. Stanisław Drąg, dr Katarzyna Madejska, starosta Stefan Bernaciak

W otwarciu wystawy uczestniczyli między innymi: samorządowcy powiatu i miasta - Starosta Stefan Bernaciak, wicestarosta Waldemar Urbański, Burmistrz Zwolenia Arkadiusz Sulima, z-ca burmistrza Grzegorz Molendowski, sekretarz gminy Mirosław Chołuj,

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV Od lewej: z-ca burmistrza Grzegorz Molendowski, burmistrz Zwolenia Arkadiusz Sulima, ks. Stanisław Drąg,dyr.MR Katarzyna Madejska, wicestarosta Waldemar Urbański,

Kuratorzy wystawy: Ewelina Pawelec, Teresa Stachniak

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV Kuratorzy wystawy: od lewej Teresa Stachniak, Ewelina Pawelec

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV Teresa Stachniak, Andrzej Stefański, Ewelina Pawelec, burmistrz Arkadiusz Sulima, ks. Stanisław Drąg, dyr. MR dr Katarzyna Madejska, wicestarosta Waldemar Urbański,

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV

Podczas wernisażu w Muzeum Regionalnym w Zwoleniu, można było oglądać ikony: Chrystusa Wszechwładcy (Pantokratora), wizerunki Matki Bożej typu: Hodegetria (Matka Boża ukazana frontalnie), Eleusa (Matka Boża tuląca policzek do policzka Syna) oraz Znak (Matka Boża z medalionem ukazującym Emmanuela). Trójcy Świętej, Archaniołów, sceny biblijne ilustrujące życie Jezusa i Matki Bożej, wizerunek świętych, m.in. św. Mikołaja, św. Cyryla i Metodego, św. Jerzego, św. Heleny, św. Wojciecha, św. Stanisława oraz Ewangelistów: św. Łukasza i św. Mateusza.

Podczas wernisażu Panie Ewelina Pawelec, Teresa Stachniak przekazywały uczestnikom co przedstawiają poszczególne, pogrupowane ikony.

SCENY Z ZYCIA JEZUSA I MATKI BOŻEJ

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV SCENY Z ZYCIA JEZUSA I MATKI BOŻEJ

1. Zwiastowanie Najświętszej Marii Panny - Na ikonie symetrycznie po obu stronach przedstawiana jest postać Bogurodzicy i Archanioła Gabriela. Bogurodzica siedzi, skłania głowę, lewą dłoń kieruje ku Archaniołowi na znak konsternacji, a prawą kładzie na piersi na znak ugody. U góry promienie - symbol Boga.

2. Narodzenie Chrystusa - W centrum ikony Dzieciątko oraz postać Matki Bożej. Purpurowe łoże podkreśla godność Matki Boga. Dzieciątko jest owinięte w pieluszki przypominające opaski grzebalne, a źłóbek - trumnę. Czarny otwór groty jest symbolem świata skażonego przez grzech i poddanego śmierci. Z góry wychodzi jeden promień oznaczający istotę Boga. Dzieciątko otaczają aniołowie przynoszący Dobrą Nowinę. Mędrcy z darami oraz pastuszkowie. W dolnej części ikony zamyślony Św. Józef, wątpiący co do dziewictwa Maryi i Boskiego pochodzenia Jezusa. Przed nim stoi pocieszający go pasterz. Dwie kobiety - położne, które według tradycji miał sprowadzić św. Józef, myją Jezusa.

3. Ofiarowanie Jezusa w świątyni - Ikona Matki Bożej typu "Eleusa" (tuląca policzek do policzka Syna) w otoczeniu Archaniołów. Symetrycznie po obu stronach wizerunki Maryi i św. Jana Chrzciciela. W dolnej części ikony scena ofiarowania Jezusa w świątyni. Na pierwszym planie postać Maryi i Symeona. Symeon trzyma Jezusa na rękach. Ręce Symeona oraz stojącego za Maryją św. Józefa są okryte na znak pokory i szacunku. Chrystus nie jest ukazany jako niemowlę, ale chłopiec w krótkiej szacie. Wzrok Jezusa zwrócony jest ku pochylonemu Symeonowi, któremu błogosławi. Za Symeonem stoi prorokini Anna, trzymająca zwój. Ikona wyraża spotkanie Starego i Nowego Przymierza.

IKONY MĘKI PAŃSKIEJ

4. Chrystus przed Piłatem - Scena przedstawia Chrystusa ze związanymi rękami przed namiestnikiem cesarskim - Piłatem. Z lewej strony na podwyższeniu Piłat, który nie chce brać odpowiedzialności za śmierć Jezusa - "umywa ręce".

5. Ukrzyżowanie - W centrum Chrystusa na krzyżu z pochyloną głową, zamkniętymi oczami i lekko przegiętym ciałem. Ciało Jezusa nie jest wycieńczone, wyniszczone i martwe. Chrystus na krzyżu to przede wszystkim Kyrios - Pan życia i śmierci. Obok krzyża Bogurodzica oraz Jan Ewangelista, który na znak bólu prawą dłoń przyciska do policzka.

6. Zdjęcie z krzyża - Przedstawieniu tej sceny towarzyszą bliskie Jezusowi postacie: Maryi, św. Jana i Marii Magdaleny, o których obecności nie mówi Pismo Święte, a jedynie tradycja. To oni opłakują umęczone ciało i z delikatnością umieszczają w grobie.

7. Złożenie do grobu - Tematem ikony jest płacz, ból, smutek nad zmarłym Chrystusem, jest on jednak daleki od tragizmu i rozpaczy. W centrum kompozycji znajduje się grób, a przed nim na białych płótnach grzebalnych ciało Chrystusa. Bogurodzica obejmuje ciało Jezusa i dotyka twarzą jego twarzy. Obok pochyleni: Józef z Arymotei i Nikodem. Za nimi Maria Magdalena wznosi ręce w geście bólu.

8. Opłakiwanie - Innym wariantem ikony Złożenie do grobu jest Nie płacz po Mnie, Matko. W centrum ikony Chrystus w grobie, przy nim w półpostaci Bogurodzica, która przytula Syna. Przy grobie apostołowie, opłakujące niewiasty oraz Maria Magdalena unosząca ręce w geście rozpaczy.

TRÓJCA ŚWIĘTA

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV TRÓJCA ŚWIĘTA

Trójca Święta jest obrazem Boga Trójjedynego, objawiającego się w trzech osobach: Ojca, Syna i Ducha Świętego. Trójca Starotestamentowa jest obrazem trzech aniołów tej samej wielkości. Anioł środkowy, górujący nad pozostałymi, jest obrazem samego Boga. Trójca Nowotestamentowa przedstawia Boga Ojca jako Starca trzymającego na kolanach swojego Syna _ Chrystusa. Razem trzymają kulę ziemską z umieszczonym na niej symbolem Ducha Świętego - gołębicą.

WIZERUNKI JEZUSA

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV WIZERUNKI JEZUSA

1. Obraz Jezusa Miłosiernego - Na ikonie przedstawiony jest Jezus ubrany w białą szatę. Stojąc unosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, lewą ręką wskazuje na swoje serce, z którego wychodzą promienie: blady jasny i czerwony. Ten pierwszy symbolizuje wodę usprawiedliwiającą duszę czerwony zaś to krew, która jest życiem dusz.

2. Ikona Najświętszego Oblicza - Wizerunek ten określony jest jako Nie uczyniony ręką ludzką. Tradycja odwołuje się do sceny odbicia wizerunku umęczonego Jezusa na chuście św. Weroniki, inna związana jest z tradycją wschodnią, gdzie Chrystus odbił swe oblicze dla chorego na trąd króla Edessy. Niektórzy uczeni wiążą wizerunek z Edessy z całunem turyńskim. Zachowane przedstawienie Chrystusa uważa się za dowód wcielenia drugiej osoby Trójcy, pozostawiony dla zbawienia ludzkości. Ubytek w ikonie stanowi symbol zmasakrowanej twarzy Zbawiciela.

TYPY IKONOGRAFICZNE BOGURODZICY

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV TYPY IKONOGRAFICZNE BOGURODZICY

Matka Boża typu "Znak" - Matka Boża unosząca ręce w modlitewnym geście. Na wysokości Jej piersi znajduje się medalion z Chrystusem w półpostaci. Połączenie tych dwóch postaci wyraża tajemnicę wcielenia. Po Jej prawej i lewej stronie Archaniołowie Gabriel (hebr. "Bóg jest moją siłą") i Michał (hebr. "Któż jak Bóg") jako obrońcy w walce ze złem i zwiastuni Słowa Bożego, trzymają przed sobą okrągłą tarczę z wizerunkiem Chrystusa.

Analogion (prostokątny i skośnie ścięty stół, służący jako podstawa dla wystawionych do adoracji ikon) z wizerunkiem Matki Bożej typu "Eleusa"

Bogurodzica tuli policzek do policzka Syna. On, przytulony do policzka Matki, obejmuje ją za Szyję. Jest to jednocześnie obraz bliskości matki z Synem oraz obcowania duszy ludzkiej z Bogiem.

BOGURODZICA, APOSTOŁOWIE, ARCHANIOŁ, OJCOWIE KOŚCIOŁA I ŚWIĘCI

1. Tryptyk - Ikona składa się z trzech części. W głównej znajduje się wizerunek Matki Bożej typu "Hodegetria". Na lewej ręce Bogurodzica trzyma, zwrócone frontalnie. Dzieciątko Jezus prawą dłoń unosi w geście błogosławieństwa. Dwa palce połączone symbolizują dwoistość natury, a zarazem wskazują na Maryję jako "drogę". W drugiej trzyma zwój _ Ewangelię - symbol wiedzy, mądrości i nauczania.

2. Ikona Matki Bożej typu "Hodegetria" - Ikona ta jest określona jako "wskazująca drogę", "przewodniczka". Obraz ten ukazuje Bogurodzicę jako opiekunkę i przewodniczkę w drodze do Chrystusa. Welon zdobią trzy gwiazdy symbolizujące czystość przed i po narodzeniu Jezusa.

3. Św. Mateusz Ewangelista ukazany podczas spisywania Słowa Bożego.

4. Św. Helena - cesarzowa rzymska, święta Kościołów katolickiego i prawosławnego. Chrześcijaństwo zawdzięcza jej odnalezienie relikwii Krzyża Świętego.

5. Św. Michał Archanioł - wśród aniołów zajmuje naczelne miejsce jako ten, który przewodzi siłom niebieskim i poskramia szatana.

6. Św. św. Cyryl i Metody (Konstancin i Michał) - patroni Europy, apostołowie Słowian, twórcy najstarszego pisma słowiańskiego zw. glogolicą wprowadzili język słowiański do liturgii rzymskiej.

7. Św. Wojciech - biskup i męczennik, którego Kościół w Polsce uznaje za jednego ze swoich głównych patronów. Jako apostoł pogan na ziemiach piastowskich w swej ostatniej misji dotarł do wybrzeży Bałtyku, gdzie 23 kwietnia 997 roku poniósł śmierć męczeńską.

8. Ikona z motywem Deesis (gr. błaganie"). Ikona, w której centrum przedstawiony jest Chrystus Pantokrator, zasiadający na tronie jako Zbawca i Sędzia świata. Po jego prawej stronie stoją Bogurodzica i św. Jan Chrzciciel w postaci modlitewnej, orędujący przed Nim za ludźmi.

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV Ks. STANISŁAW DRĄG

CHRYSTUS PANTOKRATOR, APOSTOŁOWIE, ARCHANIOŁ, OJCOWIE KOŚCIOŁA I ŚWIĘCI

1. Pantokrator "Wszechwładca" - Chrystus przedstawiony jako niebieski Król Chwały i Sędzia zasiadający na tronie. Błękitny kolor szat oznacza Jego boską naturę, purpurowa jest symbolem ludzkiej natury i królewskiego panowania nad światem. Trzy złączone palce symbolizują Trójcę Świętą. Chrystus prawą ręką błogosławi, a w lewej trzyma księgę - Logos jako słowo. Nad głową Jezusa nimb z greckimi literami znaczącymi "Jam jest Który jest" (Wj 3.14).

2. Św. Łukasz Ewangelista, któremu przypisane jest namalowanie wizerunku Matki Bożej Częstochowskiej

3. Św. Michał Archanioł

4. Św. Piotr Apostoł - pierwszy papież. Pan Jezus zlecił mu najwyższą władzę pasterzowania nad Apostołami i Jego wiernymi wyznawcami.

5. Św. Mikołaj - w otoczeniu aniołów i świętych, biskup Miry wsławiony z cudami. Legendy przypisują mu m.in. uciszenie burzy i tym samym uratowanie rybaków od niechybnego utonięcia, wskrzeszenie trzech zamordowanych przez hotelarza młodzieńców i uposażenie trzech ubogich panien, co ocalało je przed nierządem. Zmarł 6 grudnia między 345 a 353 rokiem.

6. Św. Jerzy Zwycięzca - święty Kościoła Katolickiego, jeden z Czternastu Świętych Wspomożycieli, uznany za wielkiego męczennika przez Kościół prawosławny. W ikonografii świętego legła legenda, w której święty cwałując na białym koniu, wbija kopię w paszczę bestii.

7. Św. biskup Stanisław ze Szczepanowa - polski duchowny, prezbiter, biskup krakowski, męczennik, święty Kościoła katolickiego oraz jeden z głównych patronów Polski. Do niego zwracano się o pomoc w chwilach dla narodu trudnych. Już przed bitwą pod Grunwaldem król Władysław Jagiełło szukał pomocy Boga przez wstawiennictwo św. Stanisława, a po zwycięstwie szedł pieszo z Niepołomic na Skałkę, a potem na Wawel do katedry, gdzie przed relikwiami św. Stanisława złożył zdobyte chorągwie i dziękował za ocalenie Polski. Na ikonie król Władysław Jagiełło przed obliczem Matki Bożej z Dzieciątkiem oraz orędujący za nim biskup.

8. Ikona Chrystusa Pantokratora, Michał Archanioł i św. Jan Chrzciciel.

©Adam Dziedzic / ObiektywnieTV Od lewej: Andrzej Stefański, Katarzyna Madejska, ks. Stanisław Drąg, proboszcz ks. kan. Bernard Kasprzycki , Teresa Stachniak, Ewelina Pawelec,

Na zakończenie Pani dr Katarzyna Madejska powiedziała -laureatom konkursu ponownie gratulujemy, a księdzu Drągowi i wszystkim gościom serdecznie dziękujemy za przybycie i spędzenie w Muzeum tego wyjątkowego dla nas dnia! jednocześnie Pani Dyrektor Muzeum Regionalnego w Zwoleniu dodała -Od 20 lutego będą Państwo mogli odwiedzać naszą nową wystawę czasową “Oblicze Boga”, na której prezentujemy ikony napisane przez ks. Stanisława Drąga.